Mały owoc, który ma wielką moc. Żurawina to skarb Kaszub, a jej walory smakowe i zdrowotne znane są już od wieków. Teraz owoc i związane z nim produkty kulinarne zostały nagrodzone w konkursie Na wsi najlepiej, zorganizowanym przez Polską Organizację Turystyczną. Szlak Kaszubskiej Żurawiny uplasował się na trzecim miejscu w kategorii tradycyjnej kuchni wsi polskiej. O pozostałych laureatach w konkursie przeczytacie tutaj.
A my ruszamy na ten słodki szlak. Podczas naszej podróży odwiedzamy gospodarstwa oraz agroturystyki. Przemierzamy bagna i torfowiska w poszukiwaniu żurawiny. Poznajemy przepisy na potrawy, które są elementem kaszubskiej tradycji. I oczywiście je potem smakujemy! Gotowi, by ruszyć z nami w drogę? Chodźcie na Kaszuby!
W naszej podróży Szlakiem Kaszubskiej Żurawiny towarzyszy nam Pani Halina Rogińska, która jest pomysłodawczynią szlaku. Zaczynamy od wizyty… w kuchni! Tu w gospodarstwie powstaje wielokrotnie już nagradzana, a także wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych żurawina z Kaszub ucierana na surowo. Koniecznie zabierzcie ze sobą przynajmniej jeden słoiczek do domu. U Pani Haliny czujemy się jak u siebie. Nad kubkiem mocnej, czarnej kawy rozmawiamy o rodzinnych tradycjach, lokalnych zwyczajach, kulturze. O ludziach i ich historiach. A przede wszystkim o żurawinie!
Tropem kaszubskiej żurawiny
Jej zbieranie jest tradycją w wielu kaszubskich domach. Owoc rośnie głównie na podmokłych terenach, a lokalizacja tych miejsc jest czasem pilnie strzeżoną tajemnicą. Żurawinę najlepiej zbierać, kiedy jest w pełni dojrzała i ma już swój piękny, rubinowy kolor. Czyli mniej więcej jesienią. Owoce można zbierać oczywiście wcześniej, ale muszą one potem dojrzewać w domu w ciemnym miejscu.
Z koszykiem w ręku ruszamy na bagna. Mieszkańcy doskonale wiedzą, w których miejscach bezpiecznie można zbierać żurawinę. Warto pamiętać, że poruszając się po torfowiskach uważnie należy stawiać każdy kolejny krok. I nie zapomnijcie o kaloszach! Żurawinę zbiera się ręcznie, a owoce ukryte są pośród bujnej roślinności. Bywa to żmudne i czasochłonne, ale efekt końcowy bywa naprawdę apetyczny. A chodzenie po bagnach samo w sobie jest wyjątkowym doznaniem.
Co dalej robimy z zebraną żurawiną? Umytą i wysuszoną możemy utrzeć za pomocą drewnianej kuli do ciasta w makutrze. Z żurawiny można przygotować także konfiturę, sok czy nalewkę.
Poznaj smak Kaszub
Z czym jada się żurawinę na Kaszubach? Jedziemy to sprawdzić! Spacery po bagnach i lasach jedynie zaostrzają nasz apetyt. A na Szlaku Kaszubskiej Żurawiny znajdziemy również restauracje oraz agroturystyki, w których skosztować można lokalnych przysmaków. Jednym z takich miejsc jest Agroturystyka Gościna, prowadzona przez Panią Halinę. Nasza niezwykle gościnna gospodyni częstuje nas swoim popisowym daniem: kaczką pieczoną z żurawiną. Kaszubski klasyk! W gospodarstwie panuje rodzinna atmosfera. Dzieci mają się gdzie bawić, jest wiata, miejsce na ognisko. Do naszej dyspozycji jest też prywatna działka nad jeziorem oraz sprzęt wodny. A gospodarze z chęcią zabiorą nas na ryby albo grzyby do lasu. Nieprędko stąd wyjedziecie!
W poszukiwaniu tradycyjnych smaków trafiamy do niewielkiej, ale malowniczo położonej nad jeziorem Chudym wsi Rotembark. W gospodarstwie agroturystycznym Na Kampie na naszym talerzu lądują kaszubskie ruchanki z żurawiną. Te pyszne placuszki z ciasta chlebowego na zakwasie najlepiej smakują właśnie w towarzystwie żurawiny. Jeśli cenicie sobie ciszę i spokój, wypoczynek na łonie natury oraz naturalne produkty to zostańcie tu na dłużej.
Tropem żurawiny trafiamy też do restauracji Stary Browar Kościerzyna. Tu nasze podniebienia podbija wątróbka podawana z sosem żurawinowym oraz przepyszne lody z kawałkami żurawiny z dodatkiem mięty.
Szlak Kaszubskiej Żurawiny prowadzi nas również do wsi Grzybowski Młyn, gdzie w Babcinej Kuchni serwowana jest wątróbka drobiowa w towarzystwie żurawinowego sosu. Ten czerwony owoc wspaniale komponuje się z mięsem. Warto przy okazji skosztować też pysznych pierogów z gęsiną.
Żurawinę można przyrządzić na wiele sposobów. We wsi Wiele, w Agroturystyce u Basi spróbować można… zupy żurawinowej z lanymi kluskami. Owocowa zupa to zdecydowanie smak naszego dzieciństwa, prosta w przygotowaniu, ale jaka pyszna!
Szlak Kaszubskiej Żurawiny rowerem
Zabierzcie ze sobą rower i zaplanujcie kilkudniową podróż po Kaszubach. Podążając Szlakiem Kaszubskiej Żurawiny odwiedzić można wyjątkowe miejsca i podziwiać piękny kaszubski krajobraz. Cała trasa liczy niemal 160 km, a znajdziecie na niej ciekawe atrakcje m.in. dom do góry nogami, Kaszubski Park Etnograficzny czy Muzeum Hymnu Narodowego. Są też agroturystyki, w których można zatrzymać się i odpocząć od zgiełku codziennego życia. Szlak na większości odcinków biegnie z dala od ruchliwej ulicy, głównie po szutrowych lub lokalnych, gruntowych drogach. Pełną trasę zobaczyć możecie tutaj.
Wieżyca. Startujemy!
Rowerowy Szlak Kaszubskiej Żurawiny zaczyna się na stacji kolejowej w Wieżycy. Stąd trzeba się kierować w stronę Kościerzyny. Po drodze warto zatrzymać się i wspiąć na największe wzniesienie na Kaszubach. Z wieży widokowej na szczycie Wieżyca roztacza się piękny widok na okolicę.
Uroczysko w Zielonej Wsi
O tym miejscu mówi się, że to Kaszuby w pigułce. W Uroczysku w Zielonej Wsi zobaczycie bogactwo przyrodnicze naszego regionu, a także dowiecie się, jak powstają torfowiska. Tu znajdziecie też wyjątkowe okazy roślin, m.in. rosiczkę. I oczywiście żurawinę! To doskonałe miejsce na chwilę relaksu, bo można tu po prostu usiąść na pomoście i podziwiać otaczające nas piękno.
Muzeum Hymnu Narodowego
W Będominie szlak przebiega tuż przy samym Muzeum Hymnu Narodowego. We dworku znajdującym się na terenie muzeum urodził się Józef Wybicki, autor Mazurka Dąbrowskiego. We wnętrzu znajduje się wystawa poświęcona historii polskiego hymnu narodowego. Raz w roku do Będomina przybywają znamienici goście: Napoleon wraz ze swoją świtą. Od kilkunastu lat odbywa się tutaj inscenizacja Batalii Napoleońskiej. A podczas jarmarku można też nabyć lokalne produkty.
Kaszubski Park Etnograficzny
Wdzydze Kiszewskie leżą na trasie łącznikowej, ale warto tędy przejechać i zajrzeć do Kaszubskiego Parku Etnograficznego. Na terenie skansenu można zobaczyć z bliska kilka chałup, tartak, zabytkowe gospodarstwo, warsztat oraz wiatrak typu holenderskiego. Park ma już ponad 100 lat i jest pierwszym w Polsce muzeum na powietrzu. Powstało z wielkiej pasji i miłości do kultury kaszubskiej.
