Nieoczywisty Gdańsk: Gdański Szlak Wodociągowy

1,4K

Gdańsk to zdecydowanie jedno z najciekawszych miast na mapie Polski. Zachwyca zarówno zabytkami, jak i nowoczesną architekturą. Zwiedzić można tu wyjątkowe muzea, jak i miejsca związane ze współczesną historią. Przez Gdańsk prowadzi wiele szlaków tematycznych, a jednym z nich jest dość nietuzinkowy… Gdański Szlak Wodociągowy, który zabiera nas na wycieczkę do trzech naprawdę wyjątkowych miejscówek w różnych częściach miasta. Sam szlak powstał dzięki miłośnikom historii oraz pracownikom miejskich wodociągów. Połączyła ich wspólna pasja. Tak powstał pomysł, by pokazać kolejnym pokoleniom ciekawy kawałek historii. 

Wybierając się na Gdański Szlak Wodociągowy, odwiedzimy trzy zbiorniki wodne: Starą Orunię na Oruni, Stary Sobieski we Wrzeszczu oraz Kazimierz na Wyspie Sobieszewskiej. Każdy z nich może pochwalić się czymś wyjątkowym. Na szlaku będziemy podziwiać piękną architekturę, poznamy historię Gdańska oraz posłuchamy co nieco o działaniu zbiorników i ekologii. Gotowi? Nasz pierwszy przystanek to…

Stara Orunia

Zbiornik Stara Orunia mieści się na niewielkim wzgórzu, nieopodal Parku Oruńskiego. Zanim jeszcze wejdziemy do obiektu, możemy stąd podziwiać piękny widok na okolicę – w oddali wypatrzyć można zabytkową gdańską zabudowę, jak i Żuławy. Sam zbiornik powstał w 1869 roku i był na tamte czasy jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Był nie tylko pierwszym zbiornikiem, z którego woda do gdańskich domów płynęła nowoczesnymi wodociągami, ale pełnił też funkcję wieży ciśnień. 

Wzniesiony na planie kwadratu o długości 40 metrów i wysokości 5 metrów zachwyca swoim wnętrzem. Do budowy zbiornika wykorzystano czerwoną cegłę, wypalaną w gdyńskich Kolibkach. Klasyczna konstrukcja złożona z naw i arkad nadaje temu miejscu niepowtarzalnego klimatu. A specyficzny mikroklimat panujący w zbiorniku sprawił, że stał się jednym z największych na Pomorzu siedlisk nietoperzy. Zimą zamieszkuje ich tu nawet 1000! Zimą przechodzą one w hibernację, stąd Starą Orunię można zwiedzać jedynie przez krótki okres czasu w trakcie letnich miesięcy.

Zwiedzanie zbiornika odbywa się w kameralnych grupach. Podczas ok. godzinnego spaceru po metalowych kładkach zawieszonych nad wodą, przewodnik opowiada o dawnych dziejach Gdańska, historii powstania wodociągów i ciekawostkach związanych z życiem nietoperzy. Niezwykły klimat tego miejsca – panujący półmrok, odbijające się w wodzie światła i arkady – tworzą doskonałe tło do tych opowieści. Podczas prac renowacyjnych w murach zbiornika odnaleziono tzw. kapsułę czasu. Butelkę, która zawiera list, zamurowano prawdopodobnie jeszcze podczas budowy – na dokumencie jedynym czytelnym fragmentem jest data: 1869 rok.       

Zbiornik Stara Orunia dostępny jest dla zwiedzających od czerwca do sierpnia. Bilet wstępu kosztuje 15 PLN, a rezerwacji miejsc można dokonać na stronie internetowej.

Stary Sobieski

Położony na Górze Szubienicznej, tuż przy urokliwym Parku Nostalgicznym zbiornik Stary Sobieski został zbudowany z żelbetu jeszcze w 1911 roku. Ze względu na użyte materiały, na tamte czasy uważany był za prawdziwie nowoczesną budowlę. Zbiornik wzniesiono na planie koła o średnicy 50 metrów, a jego wnętrze przypomina podziemny labirynt. Nietypowa konstrukcja sprawia, że… świetnie roznosi się tutaj dźwięk, a echo słychać przez dobrych kilka sekund.

Zbiornik mógł pomieścić 5000 m3 wody, ale jego całkowita kubatura jest jeszcze większa – to sprawia, że Stary Sobieski był i nadal jest największych zbiornikiem wody w Gdańsku. Swoją funkcję pełnił do lat 90-tych XX wieku. Dziś we wnętrzach urządzona została ciekawa ekspozycja poświęcona zarówno rozwojowi sieci wodociągowej, jak i historii miasta. Prześledzić tu można, jaki wpływ na życie, a przede wszystkim zdrowie mieszkańców Gdańska miało stworzenie nowoczesnych jak na tamte czasy wodociągów. Ciekawie prezentują się również dawne elementy sieci kanalizacyjno-wodociągowej, w tym stare rury oraz pochodząca jeszcze z XIII wieku drewniana studnia. Stary Sobieski łączy w sobie niezwykłą architekturą i niesztampową historię, dzięki czemu możemy poznać Gdańsk właśnie z tej nieco bardziej nieoczywistej strony. 

Zbiornik Stary Sobieski zwiedzać można od maja do września, a za bilet wstępu trzeba zapłacić 15 PLN.

Kazimierz

Kazimierz to najnowszy obiekt na szlaku – powstał w 2015 roku i jest czynnym zbiornikiem, który zaopatruje w wodę okolicznych mieszkańców. Wyspa Sobieszewska, na której się on znajduje, z roku na rok staje się coraz bardziej popularnym miejscem na wakacyjny relaks. I wcale się nie dziwimy, bo znajdziemy tu piękną, piaszczystą plażę, wspaniałą naturę (dwa rezerwaty przyrody), przyjemne ścieżki rowerowe, a panujący tu klimat sprzyja wypoczynkowymi. Latem na Wyspę przybywa wielu turystów, stąd potrzeba wybudowania zbiornika, który zapewni wszystkim stały dostęp do wody. 

Kazimierz został wzniesiony na wzgórzu, a sam zbiornik ma wysokość 30 metrów. Jego pojemność w porównaniu do poprzednich jest dużo mniejsza – mieści on “jedynie” 600 m³ wody. Ze względu na to, że obiekt cały czas pełni swoją funkcję, dla zwiedzających została udostępniona jedynie część budynku. Przewodnik, który oprowadza nas po Kazimierzu, opowiada o tym, jak działa zbiornik i jaką drogę musi pokonać woda, zanim trafi do naszych domowych kranów. I przypomina nam też o tym, dlaczego powinniśmy dbać o ekologię i oszczędzać wodę.

Największą atrakcją jest tu niewątpliwie punkt widokowy, który znajduje się na szczycie zbiornika, na wysokość 45 metrów n.p.m. Przy sprzyjającej pogodzie zobaczymy stąd panoramę wyspy, gdański port, Żuławy oraz Półwysep Helski. W środku urządzona została też multimedialna ekspozycja poświęcona przyrodzie na Wyspie Sobieszewskiej. Czy wiecie, że to miejsce jest domem dla ponad 200 gatunków ptaków?

Zbiornik wody Kazimierz można zwiedzać od maja do września. Bilety w cenie 15 PLN należy zarezerwować wcześniej na stronie internetowej, a zwiedzanie odbywa się w grupach liczących maksymalnie 15 osób.

Symbolem Gdańskiego Szlaku Wodociągowego jest nietoperz Arkadiusz. Gadżety z wesołym gackiem można nabyć w ramach pamiątki w sklepie internetowym, ale to nie wszystko!  Zwiedzając kolejne zbiorniki, warto zbierać pieczątki – ten, kto odwiedzi wszystkie, otrzyma drobny upominek!

---

Gdańsk pełen jest niespodzianek. Odkryj różne oblicza tego wyjątkowego miasta:

• Nieoczywisty Gdańsk śladami Güntera Grass