Zabrze. To właśnie tu mieści się największy w Polsce kompleks przemysłowy, który został udostępniony do zwiedzania. Tam, gdzie dawniej wydobywano węgiel, my dziś możemy zjechać pod ziemię i przeżyć górniczą przygodę. Kopalnia Guido oraz Sztolnia Królowa Luiza to niezwykłe zabytki techniki. W miejscu historycznej kopalni węgla dzisiaj biegną ścieżki turystyczne. I to jakie! Na Podziemną Trasę Rodzinną mogą wybrać się już nawet mali odkrywcy, by w przystępny i ciekawy sposób dowiedzieć się więcej o trudach pracy pod ziemią. Niesamowitych wrażeń dostarcza Podziemna Trasa Wodna – wyobraźcie sobie, że płyniecie łodzią wąskim, ciemnym tunelem, a na powierzchni, tuż nad naszymi głowami toczy się codzienne życie miasta. Równie niezapomnianym doświadczeniem jest zjazd szolą – górniczą windą – na głębokość 320 metrów. Te oraz inne atrakcje naziemne czekają na śmiałków, tych małych i dużych, w samym sercu Zabrza. Zobaczcie, jak ciekawie można spędzić czas w rodzinnym gronie na Górnym Śląsku!
Sztolnia Królowa Luiza
Podziemna Trasa Rodzinna
Sztolnia Królowa Luiza to doskonałe miejsce na rodzinną wycieczkę i to o każdej porze roku! W niezwykłą i fascynującą podróż pod ziemię można wybrać się nawet z czterolatkami. Tu, gdzie kiedyś wydobywano węgiel, dziś prowadzi specjalna Podziemna Trasa Rodzinna. Zanim ruszymy na zwiedzanie dawnych korytarzy w kopalni, zaopatrujemy się w kaski. Warto zadbać też o odpowiedni strój – najlepiej zabrać ze sobą coś cieplejszego do ubrania, bo pod ziemią panuje stała, niska temperatura. Ze względu na sporą wilgoć i nierówny teren najlepiej sprawdzi się tutaj również wygodne i pełne obuwie. Gotowi?
Przed nami ok. 1,5 godzinny spacer podziemnym ścieżkami. Na trasie zwiedzamy m.in. Kanarkarium, gdzie dowiadujemy się, dlaczego te małe ptaszki były tak ważne w codziennym życiu górników. Jeden z kanarków zdołał co prawda uciec z klatki, więc naszym zadaniem jest go odnaleźć. W poszukiwaniach pomocne na pewno okażą się piórka, które zostawił za sobą w kolejnych korytarzach. Czy uda Wam się go wypatrzyć?
Po drodze spotykamy też Skarbnika, postać, która sprawowała opiekę nad górnikami pracującymi pod ziemią. Poznajemy jego historię oraz legendy z nim związane. Duch kopalni zawsze służył pomocą i dobrą radą tym, którzy pracowali pod ziemią.
Wrażenie robią również ogromne narzędzia wykorzystywane do pracy pod ziemią. W czasie zwiedzania Trasy Rodzinnej w Sztolni Królowa Luiza zobaczymy największy Park Maszyn Górniczych w Europie! Gigantyczne maszyny działają i z całkiem bliska możemy zobaczyć, jak np. działa wielki, 22-tonowy kombajn. Jego uruchomieniu towarzyszy intensywny hałas, a to przecież tylko jeden z wielu sprzętów, który kiedyś na co dzień funkcjonował w kopalni.
Na koniec czeka nas jeszcze przejażdżka charakterystyczną żółtą kolejką górniczą, Karlikiem. Zwiedzanie Podziemnej Trasy Rodzinnej dostarcza niezapomnianych wrażeń. To nie tylko niezwykłe atrakcje, ale również możliwość poznania realiów pracy pod ziemią. Węgiel jest tu dosłownie na wyciągnięcie ręki, można więc się pobrudzić, a nawet zabrać ze sobą kawałek do domu. Podziemną Trasę Rodzinną pokonujemy z przewodnikiem w kameralnych grupach. Normalny bilet wstępu kosztuje tu 35 PLN, za ulgowy zapłacimy 27 PLN – można je nabyć online na stronie internetowej.
Podziemna Trasa Wodna
To jedna z najbardziej wyjątkowych atrakcji w całej Polsce! Zwiedzanie dawnych kopalnianych korytarzy połączone jest tu z podziemnym spływem łodzią. To niezwykła przygoda i gwarantuję Wam, że wyjdziecie stąd pod wrażeniem.
Podziemna Trasa Wodna wiedzie po zabytkowych, bo pochodzących z XIX wieku wyrobiskach dawnej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej. Służyła ona kiedyś do odwadniania okolicznych kopalni. Gdy po latach sztolnia okazała się nieużyteczna, została zasypana. Do jej udrożnienia można było użyć jedynie siły ludzkich rąk. Liczba taczek mułu wywiezionego z korytarzy były tak duża, że gdyby ustawić je jedna za drugą, to sięgałyby od Zabrza aż do Gdańska. Dzięki tej mozolnej pracy możemy dziś zobaczyć coś niepowtarzalnego.
Podczas zwiedzania z bliska możemy zobaczyć, jak wyglądają pokłady węgla. Zauważyliście, że nie biegną one idealnie w poziomie? Dzięki multimedialnym projekcjom dowiadujemy się, skąd te pokłady mają uskoki. Taka krótka lekcja geologii w przystępny sposób uświadamia nam, jaki wpływ na otoczenie wywierają ruchy tektoniczne ziemi.
Spacerując po podziemnych korytarzach możemy też przekonać się, że natura jest w stanie poradzić sobie w każdej sytuacji. Pomimo dość niesprzyjających warunków, wystarczyła odrobina światła, by niektóre ściany pokryły się tu mchem, a nawet paprotkami! Warto od czasu do czasu spojrzeć też w górę – w tych bardziej wilgotnych częściach korytarzy uformowały się już nawet stalaktyty.
W końcu wsiadamy do łodzi. Przed nami ok. 40 minutowa podróż, podczas której pokonujemy 1100 metrów. To najdłuższy podziemny spływ w Polsce! Czy wiecie, że te wszystkie podziemne korytarze i tunele biegną tuż pod samym centrum miasta? Tam na górze życie toczy się swoim rytmem, a my spływamy łodzią tuż pod nimi. Woda kapie nam na głowę, a miejscami jest tu naprawdę ciemno. Jedynymi źródłami światła są latarki i niewielkie lampy na ścianach. Podczas spływu spotykamy dwa duchy kopalni: Skarbnika oraz Utopka. Czeka tu na nas też wyjątkowy pokaz świateł. Niezapomniane wspomnienia gwarantowane!
Na zwiedzanie Podziemnej Trasy Wodnej trzeba przeznaczyć ok. 2 godzin, a do pokonania mamy w sumie 2 km. Na taką wycieczkę możemy zabrać dzieci, które ukończyły już 6 lat. Warto zadbać o odpowiedni ubiór – w podziemiach jest chłodno i mokro. Bilety normalny kosztuje 60 PLN, za bilet ulgowy zapłacimy 45 PLN.
Park 12c
Znajdujący się na tuż przy Sztolni Królowa Luiza Park 12c to kreatywna przestrzeń dla małych i dużych odkrywców. Z myślą o najmłodszych powstały tu wyjątkowe atrakcje nawiązujące do czterech żywiołów. Możemy nadać tu tajemniczą wiadomość używając alfabetu Morse’a, rozniecić ogień za pomocą szklanej soczewki, zobaczyć moc energii słonecznej czy sprawdzić, jak działa śruba Archimedesa.
Ogromnym zainteresowaniem cieszy się Bajtel Gruba – w tej zabawkowej kopalni możemy poczuć się jak prawdziwi górnicy! Wspólnymi siłami przechodzimy przez cały proces wydobycia surowca (w tym przypadku żwiru). Z podziemnej części trzeba wybrać, załadować i przetransportować towar na powierzchnię. Wszystkie działania wymagają współpracy, nic nie uda zdziałać się tutaj samemu. To świetna zabawa, w której wziąć mogą udział mali i duzi.
Warto sprawdzić też swoją orientację w terenie. Podziemne korytarze to w końcu prawdziwa plątanina ścieżek. Będzie trochę łatwiej, bo jesteśmy na powierzchni, ale jak szybko uda Wam się odnaleźć drogę w labiryncie? Z trasą poradzą sobie nawet najmłodsi – pokonać ją można pod okiem rodziców czuwających z platformy widokowej nas korytarzami.
Park 12c to miejsce, w którym przyjemnie i ciekawie można spędzić czas w rodzinnym gronie. Przygotowano tutaj również specjalne wiaty grillowe, działa bar z przekąskami – wprost idealnie na wspólne popołudnie.
Strefa Carnall
Ruszamy na Misję Ratowniczą! Z mapą, którą zakupić można w budynku Łaźni Łańcuszkowej, zaczynamy grę terenową w nowo otwartej Strefie Carnall. Wspólnie będziemy wykonywać zadania, rozwiązywać zagadki i zbierać pieczątki. A przy okazji poznamy historię ratownictwa górniczego, wejdziemy na szczyt wieży szybowej i zobaczymy, jak działa licząca sobie już ponad 100 lat maszyna parowa.
Strefa Carnall to zrewitalizowana przestrzeń poprzemysłowa. W dawnych budynkach kopalnianych urządzone zostały m.in. wystawy poświęcone zagrożeniom, jakie czyhają na górników w kopalni, jak i samemu ratownictwu. Zobaczymy tu, jak przez lata rozwijała się myśl technologiczna (od kaganka do współczesnej lampy górniczej), jak wyglądają i ile ważą aparaty ucieczkowe, a dzięki wirtualnej rzeczywistości przekonamy się, jak niebezpiecznie jest pod ziemią.
Odważni mogą pokonać kilkadziesiąt stromych schodów, by wspiąć się na sam szczyt wieży szybowej. Mierzy ona tyle, co 10-piętrowy budynek, więc widok na miasto i okolicę jest naprawdę imponujący.
Jedną z największych atrakcji Strefy Carnall jest ponad 100-letnia maszyna parowa. Po raz pierwszy uruchomiona została tu w 1915 roku i przez wiele lat napędzała wyciąg w szybie Carnall. Ta imponujących rozmiarów maszyna działa do dziś! Została poddana rewitalizacji i od wtorku do niedzieli o pełnych godzinach odbywa się tu krótki pokaz, podczas którego z bliska możemy przyjrzeć się jej pracy. My niezmiennie jesteśmy pod wrażeniem, jak w tamtych czasach rozwijała się technologia i jak niesamowite wynalazki wtedy powstawały.
Po zwiedzaniu warto zajrzeć do Zmiękczalni. To budynek, w którym kiedyś zmiękczano wodę, której następnie używano do produkcji pary. Dziś mieści się tutaj bar, w którym skosztować można lokalnych smaków – w menu znajdziemy m.in. klasyczny żurek czy czarne pierogi.
Strefę Carnall można zwiedzać bezpłatnie, a na samodzielnie odwiedzenie wszystkich obiektów warto zarezerwować ok. 1,5 godziny. W kasie znajdującej się w budynku Łaźni Łańcuszkowej można zakupić mapę z Misją Ratowniczą – kosztuje ona 10 PLN.
Strefę można również zwiedzać z przewodnikiem, który nie tylko oprowadza po całym kompleksie, ale również opowiada historie i ciekawostki związane z tym miejscem. Wielu z nich wcześniej tu pracowało, więc są to opowieści naprawdę z pierwszej ręki. Normalny bilet wstępu kosztuje wtedy 25 PLN, za bilet ulgowy zapłacimy 20 PLN. Wejście na wieżę szybową jest dodatkowo płatne 10 PLN od osoby.
Kopalnia Guido
Szolą, górniczą windą, zjeżdżamy najpierw 170 metrów pod ziemię. To początek naszego Podziemnego Spaceru Górniczego. W ramach tej trasy odwiedzimy aż dwa poziomy – na 170 i 320 metrach pod ziemią. Już sam zjazd ciasną windą w ciemnościach robi wrażenie. Zaczynamy naszą wędrówkę ciemnymi, krętymi korytarzami. Tą trasę codziennie pokonywali kiedyś górnicy, a my idąc ich śladem poznajemy historię rozwoju górnictwa na Górnym Śląsku.
Zwiedzamy dawne podziemne stajnie, które stawały się domem dla koni, które ciężko pracowały pod ziemią. Oglądamy imponujących rozmiarów narzędzia, których kiedyś używano do wydobycia węgla. Dowiadujemy się o zagrożeniach, które czaiły się na pracujących tu górników niemal na każdym kroku. Zaglądamy do pięknej kaplicy św. Barbary i podziwiamy wystawę figurek patronki górników. Niektóre z nich wykonane są z węgla!
Kontynuujemy naszą podróż w głąb ziemi i zjeżdżamy jeszcze niżej, bo aż na 320 metrów. Wśród wielu atrakcji czeka tu na nas przejazd jedyną taką podwieszaną kolejką górniczą. Ciszę w mroku przerywa głośny gwizd i praca ciężkich maszyn. Hałas, jaki wydaje zaledwie jeden kombajn jest ogłuszający. Trudno wyobrazić sobie, jak głośno musiało być w tym miejscu wtedy, gdy pracowały wszystkie sprzęty.
W Kopalni Guido znajduje się też najgłębiej położony w Europie pub. W znajdujących się obok salach odbywają się koncerty, wydarzenia artystyczne, a nawet wesela. Klimat? Niepowtarzalny!
Zwiedzanie Podziemnej Trasy Turystycznej zajmuje ok. 2,5 godziny, a do pokonania mamy dystans ok. 3 km. Na tą trasę w Kopalni Guido można wybrać się z dziećmi powyżej 6 roku życia. Bilet normalny kosztuje 60 PLN, a za ulgowy zapłacimy 45 PLN.