Norymberdze warto poświęcić więcej czasu. Podróżując przez Frankonię, udało nam się zajrzeć do tego miasta tylko na chwilę i czujemy pewien niedosyt. To jedno z tych miejsc, które chcielibyśmy odwiedzić ponownie, by jeszcze lepiej poczuć jego atmosferę, odwiedzić zabytki, do których nie zdążyliśmy dotrzeć i bardziej szczegółowo zgłębić jego historię. A ma ona swoją mroczną stronę! Swego czasu miasto było ważnym miejscem dla Hitlera, odbywały się tutaj zjazdy NSDAP, uchwalono ustawy rasowe, a po II Wojnie Światowej prowadzone były procesy norymberskie przeciwko zbrodniarzom III Rzeszy. Sama wojna również jej nie oszczędziła – niemal 90 proc. starej części miasta zostało zrównanych z ziemią. Mimo tej trudnej przeszłości, Norymberga może pochwalić się piękną architekturą, urokliwymi zaułkami i licznymi zabytkami. Na odkrywaniu jej uroków można spędzić przynajmniej cały weekend! Co warto odwiedzić, będąc w Norymberdze?
Norymberga. Co warto zobaczyć?
Nim miasto uległo zniszczeniu pod koniec II Wojny Światowej, było uważane za jedno z najpiękniejszych na terenie Niemiec. Spacerując uliczkami norymberskiej starówki, zatrzymując się przy imponujących budowlach sakralnych aż trudno uwierzyć, że to wszystko w tak krótkim czasie obróciło się w gruzy! Dzięki staranności i odpowiednim funduszom, Norymberga ponownie odzyskała swój blask i dziś zachwyca zwiedzających swoją atmosferą i wyjątkową zabudową. By się o tym przekonać, warto wybrać się na długi spacer po najstarszej części miasta, gdzie zobaczymy wyjątkowo klimatyczne uliczki, place, przy których wznoszą się zabytkowe budynki czy urokliwe zakątki nad rzeką Pegnitz.
Stare miasto w Norymberdze
Zamek w Norymberdze
Wnoszący się na wzgórzu zamek góruje nad norymberską starówką. Niegdyś ważna siedziba władców, mocno ucierpiała w trakcie II Wojny Światowej. Choć odbudowana z pieczołowitością, twierdza nie wróciła już w pełni do swojej świetności. Z zamkowych murów roztacza się natomiast fantastyczny widok nie tylko na stare miasto, ale i okolicę. Warto wspiąć się pod górkę, żeby rzucić okiem na Norymbergę właśnie z tej perspektywy. Wejście na dziedziniec zamkowy oraz mury jest bezpłatne.
Zamek był także jednym z elementów obronnych miasta. Do dziś z dawnych fortyfikacji ostały się mury miejskie, które częściowo otaczają najstarszą część Norymbergi.
Weißgerbergasse. Najpiękniejsza uliczka Norymbergi
Ta historyczna uliczka w Norymberdze zachwyca swoją wyjątkową architekturą. Niegdyś mieszkali tu przede wszystkim garbarze. Domy z muru pruskiego wznoszące się przy Weißgerbergasse jako jedne z niewielu niemal nietknięte przetrwały wojenną zawieruchę. To właśnie tutaj zobaczyć można ten najbardziej autentyczny kawałek miasta, a barwne domy w charakterystycznej zabudowanie tworzą niepowtarzalny klimat.
Hauptmarkt. Serce starówki
To tętniące życiem serce starego miasta. Na głównym placu, Hauptmarkt, odbywa się targowisko, a zimą zamienia się on w magiczną świąteczną krainę. Jarmark bożonarodzeniowy w Norymberdze należy do jednego z najbardziej okazałych w Niemczech. Na placu stoi też jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Norymbergi – to zbudowana pod koniec XIV wieku fontanna Schöner Brunnen. W dosłownym tłumaczeniu to Piękna Studnia. I rzeczywiście jest zachwycająca – licząca 19 metrów wysokości i bogato zdobiona już z daleka przyciąga wzrok. Z fontanną związana jest także legenda, według której ten, kto trzykrotnie przekręci jeden z mosiężnych pierścieni w lewo, będzie mógł liczyć na więcej szczęścia.
Przy Hauptmarkt wznosi się także jeden z najstarszych zabytków sakralnych w mieście. Frauenkirche został zbudowany w połowie XIV wieku. Gotycki kościół Najświętszej Marii Panny może pochwalić się wyjątkowo bogato zdobioną fasadą. Warto przy okazji zobaczyć też imponujący Sebalduskirche. Kościół św. Sebalda, patrona Norymbergi, znajduje się dosłownie kilka kroków od głównego placu miejskiego, a w jego wnętrzach podziwiać można okazałe witraże, organy oraz dzieła Wita Stwosza.
Albrecht-Dürer-Haus
Nazwisko Dürer nierozerwalnie kojarzy się z Norymbergą. Ten najsłynniejszy niemiecki artysta renesansowy zasłynął jako wielki malarz i grafik, który przyczynił się także do popularyzacji drzeworytnictwa. Jego dzieła – drzeworyty, a także miedzioryty – przysporzyły mu ogromnej sławy w całej Europie. I choć Albrecht Dürer wielokrotnie wyruszał w podróż do europejskich miast, to niezmiennie wracał właśnie do Norymbergi. Dziś odwiedzić można muzeum poświęcone temu wybitnemu artyście – znajduje się ono w XV-wiecznym domu, w którym Dürer spędził ostatnie lata swojego życia.
Lorenzkirche
To jeden z najbardziej imponujących zabytków w Norymberdze! Budowa kościoła św. Wawrzyńca trwała dość długo, ale dziś zachwyca przechodniów swoją gotycką architekturą i wysokimi, strzelistymi wieżami. W jego wnętrzu podziwiać można liczne witraże i ornamenty, w tym rzeźby spod ręki Wita Stwosza, czyli słynne Pozdrowienie Anielskie. Stwosz do Norymbergi przybył po ukończeniu swojego innego wyjątkowego działa, ołtarza w kościele Mariackim w Krakowie. Ten sam, który był ukrywany w specjalnym bunkrze w Norymberdze podczas II Wojny Światowej, co uchroniło go poniekąd przed zniszczeniem, dzięki czemu już w 1946 roku powrócił on do Krakowa.
Handwerkerhof. Podwórko rzemieślników
W tym miejscu można choć przez chwilę poczuć, jakby czas zatrzymał się w miejscu! Po przekroczeniu bramy miejskiej Frauentor, znajdujemy się na Podwórzu Rzemieślników. Handwerkerhof tworzą małe domki z muru pruskiego, które skupiają lokalnych rzemieślników i sprzedawców. W niewielkich sklepikach kupić można rękodzieło, ale też skosztować regionalnych przysmaków. Odbywają się tutaj także różne wydarzenia kulturalne czy pokazy rzemiosła. Zdecydowanie warto tu zajrzeć!
Nad rzeką
Wyjątkowego uroku dodaje Norymberdze przepływająca przez miasto rzeka Pegnitz, przez którą przewieszono liczne mosty łączące dwa brzegi. Jednym z najpiękniejszych jest niewątpliwie Henkersteg, zadaszony most, którą swoją nazwą zawdzięcza… katowi, który zamieszkiwał w domu na wysepce Trödelmarktinsel. Zbudowany w połowie XV wieku Maxbrücke to z kolei najstarszy kamienny most w Norymberdze. Warto przespacerować się także po Kettensteg, żelaznym mostem łańcuchowym. Z Museumsbrücke można podziwiać jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Norymberdze – Szpital Ducha Świętego, mieszczący się na wysepce Schütt.
Muzea w Norymberdze
Norymberga słynie ze swoich wspaniałych muzeów. Lista tutejszych placówek kulturalnych jest naprawdę imponująca. Odwiedzimy tu muzea poświęcone historii miasta, sztuce, nowoczesnym technologiom, a nawet… lokalnej kiełbasce. Planując krótki wypad do Norymbergi, nie sposób zwiedzić je wszystkie, ale jednego miejsca nie można pominąć. To Germanisches Nationalmuseum.
Muzeum Germańskie
Założone w 1852 roku Muzeum Germańskie to jedno z największych i najważniejszych muzeów w Niemczech. Jego siedziba mieści się w dawnym budynku klasztoru, do którego z czasem dobudowano nowoczesne, przeszklone skrzydło. W muzealnych zbiorach znajduje się ponad 1,3 mln eksponatów poświęconych historii i sztuce germańskiej na przestrzeni wieków. Zobaczyć można tutaj zarówno przedmioty liczące nawet kilka tysięcy lat, jak również i nowoczesne dzieła.
Zwiedzając kolejne muzealne sale, podziwiać możemy bogatą kolekcję zbiorów archeologicznych, malarstwa czy rzeźb (w tym Wita Stwosza!). Wystawa w Muzeum Germańskim obejmuje również grafiki, broń, numizmatykę, rzemiosło oraz meble, zabawki i tekstylia. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest niewątpliwie najstarszy zachowany na świecie globus. Stworzył go w 1492 roku Martin Behaim, niemiecki geograf i nawigator. Jego wykonanie, zdobienia i przede wszystkim niezwykła precyzja, z jaką przedstawiona został ówcześnie znana mapa świata robią ogromne wrażenie.
Na zwiedzanie Muzeum Germańskiego można przeznaczyć nawet kilka godzin, ale zdecydowanie warto poświęcić czas na to wyjątkowe miejsce. Muzeum czynne jest przez cały rok, a imponującą ekspozycję podziwiać można od wtorku do niedzieli. Bilet wstępu dla osoby dorosłej kosztuje 10 EUR, natomiast za bilet ulgowy zapłacimy 6 EUR. W każdą środę po godzinie 17:30 wystawę można zobaczyć za darmo. Z bezpłatnych wejściówek przez cały tydzień mogą korzystać za to posiadacze karty Nürnberg Card.
Muzeum Przyszłości w Norymberdze
Jednym z bardziej nietuzinkowych muzeów w Norymberdze jest Deutsches Museum Nuremberg, czyli Muzeum Przyszłości. Nowoczesne i interaktywne muzeum uchyla przed nami rąbka tajemnicy, jak za kilka, kilkadziesiąt lat może wyglądać nasz świat. Stara się odpowiedzieć, jaki postęp czeka nas w medycynie, urbanistyce oraz jakie zagrożenia mogą wynikać z tak szybkiego rozwoju technologii. To fascynująca podróż w przyszłość, która zaciekawi zarówno młodszych, jak i starszych.
Muzeum Przyszłości zwiedzać można przez cały rok, od wtorku do niedzieli. Za bilet wstępu zapłacimy 9,50 EUR, bilet ulgowy kosztuje 6 EUR. Ci, którzy posiadają kartę Nürnberg Card muzeum zwiedzać mogą bezpłatnie.
Obowiązek wobec przeszłości
Miasto mierzy się także ze swoją trudną przeszłością – jako dawne miejsce zjazdów NSDAP kojarzy się bowiem dość mocno ze zbrodniami nazistów. Zwiedzając Norymbergę, nie można pominąć tego mrocznego etapu w jej historii. I choć miasto dziś kroczy w przyszłość pod hasłem pokoju i praw człowieka, to przypomina o mechanizmach działania władzy totalitarnej i manipulacjach, które są w stanie doprowadzić do okrutnych zbrodni.
Będąc w Norymberdze, warto odwiedzić Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände, czyli Centrum Dokumentacji Terenów Zjazdów Partii Nazistowskiej. Muzeum znajduje się w skrzydle niedokończonej Sali Kongresowej, która według planów miała pomieścić ponad 50 tys. osób. Obecnie przechodzi ono renowację (ma się zakończyć w 2024 roku), a po ponownym otwarciu zaprezentuje wystawę “Fascynacja i terror”, która bada przyczyny i konsekwencje socjalizmu narodowego. W nowej odsłonie na ekspozycji będziemy mogli również poznać historię Norymbergi opowiedzianą z perspektywy lokalnych mieszkańców. Centrum zwiedzać można codziennie przez cały rok. Bilet wstępu kosztuje 6 EUR, za bilet ulgowy trzeba zapłacić 1,5 EUR.
Ważnym punktem na mapie miasta jest także Memorium Nürnberger Prozesse. W 1945 roku w Pałacu Sprawiedliwości w Norymberdze, na sali sądowej nr 600, rozpoczęły się procesy czołowych zbrodniarzy wojennych. Ekspozycja, którą obecnie można tu oglądać, prezentuje m.in. nagrania oraz informacje dotyczące przebiegu samych spraw sądowych. To miejsce zwiedzać można przez cały rok, codziennie z wyjątkiem wtorków. Bilet wstępu kosztuje 7,50 EUR, za bilet ulgowy zapłacimy 2,50 EUR. Z Nürnberg Card wejście jest bezpłatne.
Inne ciekawe muzea w Norymberdze
Norymberga może pochwalić się również innymi fascynującymi muzeami. Odwiedzić można tutaj m.in. Spielzeugmuseum Nürnberg (Muzeum Zabawek), Museum für Kommunikation (Muzeum Komunikacji) czy otwarte w 1882 roku, więc najstarsze na świecie DB Rau Museum (Muzeum Kolejnictwa).
Miłośnicy sztuki nie mogą z kolei przegapić Albrecht-Dürer-Haus, muzeum poświęconego najbardziej wybitnemu artyście niemieckiego renesansu, Albrechtowi Dürerowi. W Neues Museum Nürnberg podziwiać można ponad 1500 współczesnych dzieł. Ciekawostką jest również Historischer Kunstbunker, bunkier w którym podczas II Wojny Światowej ukryto największe dzieła sztuki. Zresztą sama Norymberga może pochwalić się sporą siecią podziemnych tuneli oraz bunkrów udostępnionych do zwiedzania.
Norymberga. Informacje praktyczne
Jak dotrzeć do Norymbergi?
Najbliżej położonym od miasta lotniskiem jest port lotniczy Norymberga, który leży niecałe 10 km od centrum. Niestety, obecnie nie ma już bezpośrednich lotów z Polski – wcześniej Ryanair oferował rejsy między Krakowem a Norymbergą, mamy nadzieję, że to połączenie (lub zupełnie nowe z innych lotnisk!) ponownie pojawi się w siatce połączeń.
W okolicy znajdują się natomiast trzy porty lotnicze, do których dolecimy bezpośrednio z Polski: Monachium (160 km), Stuttgart (230 km) oraz Frankfurt (230 km).
Gdzie nocować w Norymberdze?
Norymberga, jak na duże miasto przystało, może pochwalić się bogatą bazą noclegową. Znajdziemy tu zarówno hotele, jak i pensjonaty, hostele czy apartamenty do wynajęcia. Wybór zależy już jedynie od naszego podróżniczego budżetu. Podczas naszego pobytu w Norymberdze zatrzymaliśmy się w Best Western Hotel Nürnberg am Hauptbahnhof.
Ten położony tuż obok dworca kolejowego obiekt swoim wystrojem nawiązuje właśnie do kolei. W wygodnych i komfortowo urządzonych pokojach można wypocząć po całym dniu zwiedzania, a rano rozpocząć dzień od śniadania.
Jak poruszać się po Norymberdze?
Odwiedzając nowe miejsca, staramy się jak najczęściej odkrywać je po prostu spacerując kolejnymi uliczkami. Nie da się jednak ukryć, że Norymberga jest dużym miastem – jednym z większych w Niemczech, więc mając ograniczony czas na zwiedzanie, warto od czasu do czasu skorzystać też z komunikacji miejskiej. Ta w Norymberdze jest doskonale zorganizowana, a autobusy, tramwaje czy metro dowiozą nas szybko i sprawnie w każdy zakątek miasta. Za bilet na krótkiej trasie (dwa przystanki metrem lub cztery przystanki autobusem) zapłacimy 2 EUR, natomiast jednorazowy bilet, ważny przez 90 minut, będzie nas kosztował 3,70 EUR. Warto też wspomnieć, że kupując bilety online, możemy liczyć na dodatkowy rabat. Szczegółową mapę wszystkich dostępnych tras znaleźć można na stronie VAG.
Planując zwiedzanie Norymbergi (może przy okazji wybierzecie się też do leżącego obok Fürth?), warto wziąć pod uwagę zakup karty Nürnberg Card. Kosztuje ona 33 EUR i umożliwia bezpłatne korzystanie z komunikacji publicznej w mieście oraz daje darmowy wstęp do najważniejszych zabytków i atrakcji w Norymberdze.
Gdzie zjeść w Norymberdze?
Norymberga słynie ze swoich pierników oraz kiełbasek. Te ostatnie mają nawet swoje muzeum! W Nürnberger Bratwurstmuseum poznać można historię ich produkcji, która liczy już ponad kilkaset lat. Kiełbasek norymberskich spróbować można w niemal każdej restauracji specjalizującej się w kuchni niemieckiej lub złapać je w bułce w jednych z licznych stoisk rozsianych po całym mieście. Tradycyjna kiełbaska norymberska może liczyć od 7 do 9 cm długości. W jej skład wchodzi jedynie wieprzowina oraz przyprawy – receptura jest ściśle określona, ponieważ znajduje się ona na liście chronionych produktów regionalnych. W restauracji dostępne są w zestawach po kilka sztuk i najczęściej podaje je się na talerzu w towarzystwie musztardy lub chrzanu. Idealnym dodatkiem do kiełbasek norymberskich jest także kapusta kiszona, sałatka ziemniaczana oraz świeże pieczywo.
Najlepszych miejscem w Norymberdze, by ich spróbować jest niewątpliwie restauracja Zum Gulden Stern, która nieprzerwanie serwuje je już od 1419 roku. Lokal mieści się w zabytkowym domu przy ulicy Zirkelschmiedsgasse 26 – został on zbudowany jeszcze w 1380 roku i przetrwał do dziś w nienaruszonym stanie. Przekraczając jego próg, można odnieść wrażenie, jak byśmy przenieśli się w czasie. Wnętrze od razu przywodzą nam na myśl starą tawernę. Co ciekawe, obecnie restauracją opiekuje się polsko-niemiecka rodzina. W Zum Gulden Stern kiełbaski przygotowuje się tradycyjną metodą, czyli na grillu opalanym drewnem bukowym. Skosztować można również tutaj kiełbasek gotowanych w occie i białym winie, zupy ziemniaczanej czy golonki. Jedzenie jest tu po prostu wyśmienite, a atmosfera – niepowtarzalna!
W poszukiwaniu przysmaków kuchni frankońskiej warto zajrzeć także do znajdującej się w sercu miasta restauracji Trödelstuben, gdzie w menu znajdziemy nie tylko lokalne przysmaki, ale też trunki. Oprócz klasycznych kiełbasek, spróbować można tu steków, pikantnego gulaszu, łopatki wieprzowej czy pieczeni w sosie piernikowym. Dania serwowane są z bawarskimi szpeclami lub okrągłą kluską ziemniaczaną lub chlebową. Warto rzucić okiem również na listę frankońskich win oraz piw. Miejsce godne polecenia!
Frankonię odwiedziliśmy na zaproszenie FrankenTourismus we współpracy z Niemiecką Centralą Turystyki. W ramach naszej podróży zwiedziliśmy także:
- zachwycające Bayreuth
- bajkowy Rothenburg ob der Tauber
- urokliwy Aschaffenburg
- kameralny Furth