Kreta. Co warto zobaczyć? Ciekawe miejsca i atrakcje

5,8K

Kreta. Co warto tu zobaczyć? Ta największa grecka wyspa co roku przyciąga rzesze turystów spragnionych słonecznych wakacji. Zachwyca nie tylko malowniczymi plażami, ale przede wszystkim swoją różnorodnością. Możemy tu podziwiać pozostałości wielkich cywilizacji, ciekawe zabytki, klimatyczne miasteczka, imponujące górskie krajobrazy, zielone doliny, a także posmakować tradycyjnej kreteńskiej kuchni. Kreta pełna jest niezwykłych i malowniczych zakątków, które tylko czekają, by je odkryć.

Miasta i miasteczka na Krecie

Heraklion

Stolica wyspy jest jednocześnie piątym najludniejszym miastem w Grecji. Typowo miejski gwar przenika się tu ze starożytnymi zabytkami. Na pewno warto wybrać się tu na spacer wzdłuż nabrzeża. Zobaczymy tu port wenecki wraz ze średniowieczną fortecą Kouoles – przypominają one o potędze Wenecjan, którzy niegdyś panowali nad licznymi regionami w Europie. W Heraklionie mieści się również ciekawe Muzeum Archeologiczne, w którym zgromadzono liczne eksponaty pochodzące z wykopalisk na całej wyspie. Podziwiać można tutaj przedmioty pochodzące nawet sprzed 7000 lat p.n.e.! Bogata kolekcja zawiera m.in. dysk z Fajstos, freski z Knossos czy pierścień króla Minosa.

Spacerując po mieście, warto odwiedzić też dawną bazylikę św. Marka, w której obecnie mieści się galeria sztuki. Zwróćcie uwagę na drewniany sufit w przedniej części budynku oraz charakterystyczne wejście – kolumny połączone łukami. Naprzeciwko, na gwarnym placu Eleftheriou Venizelou znajduje się pochodząca z 1628 roku fontanna Morosini – woda tryska tu z czterech lwich głów. Przy placu znajdziemy też mnóstwo kawiarni i restauracji. 

Ciekawą architekturą wyróżnia się również katedra Agios Titos. To miejsce jest doskonałym odzwierciedleniem burzliwej historii wyspy. Początkowo znajdowała się tutaj świątynia chrześcijańska, a gdy Kreta została opanowana przez armię turecką została ona przebudowana na meczet. Na początku XX wieku, gdy wyspa powróciła do Grecji, zburzony został minaret, a budynek pełni obecnie funkcję kościoła prawosławnego.     

Chania

Uważana za najpiękniejsze miasto na wyspie, łączy w sobie wpływy tureckie, włoskie i greckie. Położona we wschodniej części wyspy Chania przyciąga jak magnes. Spacerując po mieście, zobaczyć warto tu przede wszystkim port wenecki, odrestaurowane stare miasto, loggię wenecką czy meczet Janczarów. Znajdująca się w porcie latarnia morska należy do jednych z najstarszych na świecie! Jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w Chanii jest też niewątpliwie kościół Świętego Mikołaja – warto zwrócić uwagę na wieże: jedna z nich to chrześcijańska dzwonnica, a druga była kiedyś minaretem. W przerwie warto też zajrzeć do Muzeum Archeologicznego, które mieści się w dawnym gotyckim kościele. Zgromadzono tu całkiem bogatą kolekcję eksponatów, a najstarsze z nich pochodzą jeszcze z późnej epoki kamienia.

Miasto tętni życiem o każdej porze dnia. Liczne tawerny i kawiarnie usadowiły się nad samym brzegiem turkusowego morza. Nie ma nic przyjemniejszego, niż rozkoszować się smakiem greckich potraw, gdy w tle szumią morskie fale. Zabytkowa architektura i piękne widoki sprawiają, że Chanii nie można pominąć podczas podróży przez Kretę!

Retimno

Położone między Chanią a Heraklionem miasteczko Retimno swoją magię głównie zawdzięcza Wenecjanom. Wąskie uliczki, wysokie kamienice z drewnianymi balkonami, imponująca La Fortezza i stary port zwieńczony latarnią morską tworzą niezwykle urokliwą mieszankę. Spacerując po prawdziwym labiryncie ulic na Starym Mieście, zobaczyć można kilka zabytków, które pamiętają jeszcze czasy, kiedy w Retimno rządzili właśnie Wenecjanie. To oni zapewnili miastu stały dostęp do świeżej wody pitnej, a fontanna Rimondi jako jedyna przetrwała do naszych czasów – woda niezmiennie tryska tu z trzech lwich głów. W zaułkach Retimno mieszczą się też zabytkowe kościoły, a nawet dawny meczet, który dziś pełni funkcję muzeum. W poszukiwaniu lokalnych smaków warto wybrać się na miejskie targowisko, które mieści się w dawnej Logii. Retimno to też popularny kurort wakacyjny, a piaszczysta plaża zachęca do wypoczynku w promieniach słońca. Ciepłe wieczory spędzić tu można przechadzając się po uliczkach lub zasiadając w jednej z licznych restauracji i kawiarni, mieszczących się tuż nad brzegiem morza.  

Agios Nikolaos

Znajdujące się we wschodniej części wyspy Agios Nikolaos często określane jest mianem najbardziej romantycznego miasta na Krecie. Malowniczo położone nad zatoką Mirabello miasteczko zachwyca stromymi uliczkami, kolorowymi domami nad zatoką i urokliwym starym portem. Spacerując wzdłuż nabrzeża, już z oddali zobaczymy dwie imponujące rzeźby: jedna z nich przedstawia porwanie Europy przez Zeusa, który przyjął tu formę byka, a druga to róg kozy Amaltei, czyli róg obfitości. Niewątpliwą atrakcją Agios Nikolaos jest znajdujące się w samym sercu miasta jezioro Voulismeni. Według legendy w jego wodach swego czasu kąpała się sama Afrodyta! Dziś wokół jeziora ulokowały się liczne restauracje i kawiarnie – popijając zimne frappe, podziwiać możemy niezwykły widok. Z Agios Nikolaos można wybrać się na wycieczkę stateczkiem na pobliska wyspę Spinalonga, gdzie zobaczyć można wenecki fort oraz budynki leprozorium (ostatniego w Europie).

Panormos

Do tej dawnej wioski rybackiej, położonej nieco ponad 20 km na wschód od Retimno, trafiliśmy przypadkiem. Panormos zachwyciło nas swoimi urokliwymi uliczkami i zaułkami. Przy nabrzeżu usadowiły się restauracje oraz kawiarnie, z których podziwiać można kołyszące się w rytm fal łódeczki. Przy słonecznej pogodzie można tu zrelaksować się na kameralnej plaży. Nie ma tu wielkich hoteli i ekskluzywnych restauracji, są za to apartamenty i hoteliki. Jest spokojnie, niezbyt tłoczno, ale nie brakuje też typowo turystycznych miejscówek: sklepików z pamiątkami czy biur turystycznych, oferujących wycieczki po całej wyspie. Warto wybrać się tutaj na krótki spacer, dać się zgubić w uliczkach i wpaść na pyszne frappe do klimatycznego Nikita’s Bar.

Margarites

W Margarites na drzewach rosną garnki! Ta niewielka górska osada zasłynęła na całej wyspie jako wioska garncarzy. Przy głównej drodze, biegnącej przez wieś i w licznych zaułkach mieszczą się warsztaty rzemieślnicze, w którym powstają prawdziwe ceramiczne cuda. Podziwiać je można na każdym kroku, bo budynki, w których mieszczą się sklepiki i pracownie wręcz oblepione są ich wyrobami. Ręcznie wyrabiane talerze, kubeczki, garnki, dzbanki i ozdoby stanowią doskonałą pamiątkę z wakacji na Krecie. Na pewno nie wyjedziecie stąd z pustymi rękami! 

Margarites samo w sobie jest niezwykle urokliwym miejscem. Warto zagubić się w jego uliczkach i kolorowych zaułkach. Z niewielkiej tawerny, mieszczącej się w samym centrum wioski podziwiać można piękny widok na okolicę. Można tu też oczywiście posmakować greckich przysmaków i napić się kawy. Nie ma tu tłumów, wielkich hoteli i gwaru. Życie toczy się tu powoli. Przed domami wystawione są krzesełka, na których odpoczywają mieszkańcy wioski. Po uliczkach krąży stary, dostawczy samochód, z bagażnika którego sprzedawane są świeże warzywa i owoce. Cisza, spokój. Można tu poczuć taki typowy grecki klimat!

Loutro

To jedna z kreteńskich perełek! Do Loutro, maleńkiej wioski położonej na południu wyspy dotrzeć można stateczkiem z Chora Sfakion czy Agia Roumeli lub podążając szlakiem pieszym. Nad niesamowicie turkusową zatoczką przycupnęły białe domki z charakterystycznymi niebieskimi okiennicami. Większość z nich stanowią hotele oraz restauracje, a na stałe mieszka tu zaledwie nieco ponad 100 osób. W sezonie Loutro tętni życiem. Wczasowicze przechadzają się wzdłuż nabrzeża, zatrzymując się po drodze na greckie przysmaki lub orzeźwiające napoje. W promieniach słońca można zrelaksować się na malutkich plażach, wciśniętych między budynki a skały. W zatoczce cumują łódeczki, regularnie zawijają tu również stateczki z pobliskich miejscowości. Do Loutro można przyjechać na jednodniową wycieczkę i cieszyć się niepowtarzalnym klimatem tego miejsca.

Starożytne ruiny i zabytki na Krecie

Kreta może pochwalić się nie tylko piękną naturą, ale również ciekawą historią. Pierwsi osadnicy pojawili się na wyspie nawet 6000 lat p.n.e. Mieszkali wtedy w domkach zbudowanych z wypalanych cegieł, a zajmowali się głównie uprawą ziemi oraz hodowlą zwierząt. Około 3000 lat p.n.e. na wyspie zaczęła rozkwitać tzw. kultura minojska, jedna z najstarszych na świecie kultur epoki brązu. Charakteryzowała się ona wysokim poziomem rzemiosła i architektury, dzięki czemu możemy dziś podziwiać na Krecie niezwykłe zabytki sprzed tysięcy lat. Podczas prac archeologicznych na początku XX wieku udało się odkryć prawdziwe perełki, m.in. ruiny starożytnych pałaców czy dawne osady.

Dawne pałace

Najchętniej odwiedzaną atrakcją na Krecie są właśnie ruiny pałacu w Knossos. Według mitologii greckiej w jego podziemiach miał znajdować się słynny labirynt, w którym uwięziony był Minotaur, a plątaninę korytarzy miał wybudować sam Dedal. Pałac zaczął powstawać 2000 lat p.n.e i zajmował imponującą powierzchnię niemal 20 tys. m². Na jego terenie zbudowano ponad tysiąc pomieszczeń, a o rozwiniętej już wtedy myśli architektonicznej świadczą piętrowe zabudowania. Pałac był wielokrotnie rozbudowywany, ale też ulegał zniszczeniom spowodowanym przez trzęsienia ziemi czy najazdy. Ruiny w Knossos przypadkiem odkrył antykwariusz z Heraklionu, ale dopiero brytyjski archeolog, Arthur Evans, rozpoczął prace archeologiczne na wielką skalę. Zaczął od wykupienia całego wzgórza, by potem stopniowo odkrywać kolejne starożytne pomieszczenia, w tym domniemaną salę tronową. Evans dał się przy tym ponieść fantazji i na własną rękę (oraz wbrew panującym wtedy w światku archeologicznym zasadom) zaczął odrestaurowywać niektóre elementy. To jemu “zawdzięczamy” kolorowe malowidła i freski, które można obecnie podziwiać w Knossos. Spacerując, zobaczyć można również pozostałości po okazałych willach, które należały do bogatych mieszkańców wyspy i bliskich znajomych króla. Na terenie Knossos ostały się również schody, akwedukty czy pozostałości po warsztatach rzemieślniczych. Wstęp do pałacu w Knossos kosztuje 15 EUR od osoby, a zwiedzać go można niemal przez cały rok. W wybrane dni w roku ruiny zwiedzić można całkiem za darmo.  Z Heraklionu dojedziemy to autobusem miejskim numer 2. 

Podróżując przez Kretę, odkryć można wiele innych, ciekawych stanowisk archeologicznych. Znajdziemy je m.in. w Malii, Gurni czy Fajstos. Te ostatnie znajdują się w południowej części wyspy, ok. 60 km od Heraklionu. Malowniczo położone na zboczu góry, oferuje przepiękne widoki na okolicę. Choć to miejsce jest zdecydowanie mniejsze niż Knossos, to i tak robi wrażenie. Jest tu przede wszystkim bardziej kameralnie. W spokoju można usiąść na jednej z ławeczek w cieniu drzew i wyobrazić sobie, jak wyglądał tutejszy pałac setki lat temu.

W Fajstos zobaczymy m.in. królewskie komnaty, monumentalne schody czy świątynie. Podczas prac archeologicznych odkryto tutaj też m.in. zabytkowe ceramiki i dysk z Fajstos (na wystawie w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie). Gliniany dysk miał powstać ok. 1600 lat p.n.e. i pokryty jest obustronnie ideogramami. Wielu próbowało rozszyfrować tajemnicze napisy, istnieje więc wiele tłumaczeń tekstu. Bilety do pałacu w Fajstos kosztują 8 EUR od osoby. Można go zwiedzać niemal przez cały rok, a w wybrane dni wstęp do ruin jest bezpłatny.

Klasztory na Krecie

Na Krecie znajdziemy też mnóstwo starych i niezwykle klimatycznych klasztorów. Wśród najchętniej odwiedzanych są m.in. monastyr Agia Triada, Moni Toplou czy klasztor Odigitrias. Celem naszej podróży jest położony 20 km na południowy-wschód klasztor Arkadi. Znajdujące się tutaj zabudowania klasztorne pochodzą z XVII wieku i były świadkiem wielu wydarzeń. Gdy wyspa znajdowała się pod okupacją turecką, w murach klasztoru schronienie znaleźli nie tylko zakonnicy, ale również okoliczni mieszkańcy. Część z nich stanowili bojownicy o wolność, ale głównie ukrywały się tutaj kobiety z dziećmi. Kiedy Kreteńczycy odmówili kapitulacji, wojsko tureckie wysadziło główną bramę i urządziło prawdziwą rzeź na skrywających się tuj ludziach. Ci, którzy ocaleli, nie chcieli się poddać, więc wysadzili magazyn z prochem w powietrze. Razem ze sobą. Wieści o tych tragicznych wydarzeniach zatoczyły szerokie kręgi w Europie i przyczyniły się do powstania Państwa Kreteńskiego.

Dziś zwiedzać tu można kościół z pięknymi ikonostastem, a w klasztornych pomieszczeniach urządzono małą galerię sztuki oraz muzeum, ukazujące dawne życie zakonników. Zieleń i kolorowe kwiaty tworzą urokliwy klimat. Po starych, kamiennych posadzkach leniwie przechadzają się koty. Na ławeczce w cieniu drzew usiadł jeden z zakonników i w ciszy oddaje się lekturze książki… Warto tu przyjechać! Za bilet wstępu do klasztoru Arkadi zapłacimy 3 EUR.       

Blisko natury

Kreta to niesamowicie różnorodna wyspa. Plaże, skaliste wybrzeże, zielone płaskowyże i wysokie góry sprawiają, że doskonale odnajdą się tutaj również miłośnicy aktywnego wypoczynku. Dokąd zatem warto ruszyć?

Wąwozy na Krecie 

Jedną z największych atrakcji na wyspie są liczne wąwozy, które co roku przyciągają rzesze turystów, spragnionych niesamowitych widoków. Najbardziej znany kanion to oczywiście Samaria, najdłuższy, bo liczący aż 18 km wąwóz w Europie. Kręta ścieżka prowadzi przez Park Narodowy, wśród lasów, wysokich skał i kamieni. Na wycieczkę do wąwozu należy przeznaczyć cały dzień, a na szlak najlepiej ruszyć z samego rana. Do pokonania mamy aż 16 km, co średnio zajmuje ok. 6 godzin. Bilet wstępu do kanionu kosztuje 5 EUR i należy zachować go do kontroli przy wyjściu – na terenie Parku Narodowego nie wolno przebywać po zmierzchu, a w ten sposób sprawdzają, czy wszyscy zdążyli już opuścić kanion. 

Zorganizowane wycieczki do Samarii można wykupić w każdym lokalnym biurze turystycznym i jest to dość wygodne rozwiązanie. Wyprawę można oczywiście zorganizować samemu, ale będzie ona wymagała nieco więcej logistyki. Przyjeżdżając tu samochodem, trzeba go zostawić na parkingu przy wejściu, a wyjście znajduje się po drugiej stronie wąwozu, więc nieliczni pokonują tą trasę w dwie strony. Po wyjściu z kanionu czeka nas jeszcze kilkudziesięciominutowy spacer do wioski Agia Roumeli, skąd statkiem dopłyniemy do Chora Sfakion lub Sougia – dopiero tam możemy przesiąść się do autobusu, który zawiezie nas z powrotem do Chanii. Stamtąd trzeba jeszcze dotrzeć z powrotem na parking, gdzie pozostawiliśmy auto. Jeśli naszą bazą wypadową jest Chania, to wycieczkę do wąwozu można zorganizować, korzystając tylko z komunikacji publicznej. W sezonie codziennie rano wyruszają autobusy z Chanii do Xyloskalo, gdzie znajduje się wejście do kanionu.   

Popularnym celem wycieczek jest również wąwóz Imbros. Kiedyś prowadziła tędy droga łącząca Chanię z wioską Chora Sfakion. Licząca ok. 8 km trasa jest łatwiejsza do pokonania w porównaniu do Samarii, a również dostarcza niezapomnianych wrażeń. Ścieżka jest łagodniejsza i często biegnie w cieniu drzew. Z każdym pokonanym kilometrem ściany kanionu coraz bardziej zbliżają się do siebie. W najwęższym miejscu wąwóz ma zaledwie nieco ponad 1,5 m szerokości! Na wycieczkę do Imbros można wybrać się również w rodzinnym gronie, warto zadbać jednak o odpowiednie obuwie oraz zapas wody. 

Szlaki piesze na Krecie

Góry pokrywają znaczną (90%!) część Krety, dzięki czemu zyskuje ona naprawdę niepowtarzalny charakter. Przez wyspę przebiegają aż trzy pasma górskie: Góry Idajskie, Góry Thriptis oraz Góry Białe. Najwyższy szczyt nosi nazwę Psiloritis i osiąga wysokość 2456 m n.p.m. Liczne szlaki na pograniczu gór i morza zachęcają do trekkingu, trzeba jednak mierzyć siły na zamiary. Latem doskwiera tu przede wszystkim wysoka temperatura i palące słońce. Ścieżki bywają słabo oznaczone, w dodatku często są wąskie, strome i kamieniste. Chwila nieuwagi może więc skończyć się dość nieprzyjemnie.

Tym, którzy lubią aktywnie spędzać czas, ale niekoniecznie chcą wybierać się w góry, polecamy wycieczkę do jednego z wąwozów lub parków narodowych. Na przyjemny spacer wśród pięknych okoliczności przyrody warto wybrać się do Almirou potamou – Keris. To położony niecałe 20 km na zachód od Heraklionu park narodowy, z licznymi ścieżkami prowadzącymi między skałami i bujną roślinnością. Podziwiać możemy tu rozciągający się u naszych stóp płaskowyż i wznoszące się w oddali wysokie góry. Podążając inną z dróżek, możemy z kolei delektować się widokiem na skaliste wybrzeże. W dodatku te krajobrazy możemy mieć tylko dla siebie, bo turyści raczej rzadko tutaj zaglądają. Na terenie parku znajdują się również jaskinie, wąwozy, kościółek, a nawet jezioro Stroumboulas.

Jaskinie na Krecie

Natura dała prawdziwy popis, kiedy tworzyła Kretę. Oprócz wysokich gór czy zapierających dech wąwozów, na wyspie znajdziemy też mnóstwo jaskiń. Według legendy we wschodniej części wyspy znajduje się nawet ta, w której urodził się sam Zeus. Wiele z nich udostępnionych jest do zwiedzania, a niesamowite formacje skalne zachwycają odwiedzających. Jaskinie znajdziemy w wielu zakątkach wyspy, a trafić do nich można, podążając jedynie za znakami umieszczonymi przy drodze.

Warto odwiedzić znajdującą się 30 km na wschód od Retimno jaskinię Melidoni. Za bilet wstępu zapłacimy tu 4 EUR, a w kasie otrzymamy ulotkę z informacjami w języku polskim. Według mitologii greckiej zamieszkiwał ją niegdyś olbrzym Talos, który strzegł Kretę przez najeźdźcami – w tym celu codziennie trzykrotnie okrążał całą wyspę. Dziś drewnianymi schodami schodzimy pod ziemię, gdzie skrywają się wspaniałe stalaktyty i stalagmity. Niektóre z nich swoim kształtem przypominają organy, inne z kolei na myśl przywodzą fale. Niezmiennie jednak imponują swoim rozmiarem i formą.

Z tym miejscem związana jest też tragiczna historia: w 1823 roku w jaskini schronienie przed najazdem tureckim znaleźli mieszkańcy pobliskiej wioski. Dowodzący armią zażądał kapitulacji, a gdy uzyskał odmowną odpowiedź, rozpoczął kilkumiesięczne oblężenie. Ataki nie przynosiły żadnych efektów, więc poirytowany dowódca zarządził, by wejście do jaskini zasypać materiałami łatwopalnymi, a następnie podłożył pod nimi ogień. Skrywający się pod ziemią nie mieli szans. Życie straciło wtedy niemal 400 osób, głównie kobiety i dzieci. By uczcić pamięć o nich, w centralnej części jaskini ustawiono ołtarz, w którym umieszczono szczątki ofiar.   

Plaże na Krecie

Matala

Położona na południowym wybrzeżu wyspy wioska rybacka Matala zasłynęła w latach 60. i 70. jako hipisowska wioska. Groty w ogromnych skałach górujących nad plażą stały się miejscem spotkań hipisów z całego świata. Liczące tysiące lat jaskinie tworzą niezwykły klimat tego miejsca. Dziś są one udostępnione do zwiedzania (wstęp kosztuje 4 EUR), a miasteczko przyciąga obecnie raczej turystów spragnionych słońca i wakacyjnego klimatu. Szeroka plaża otoczona skałami, licznymi kawiarniami i tawernami tętni życiem od wschodu do zachodu słońca. 

Kommos

Ci, którzy preferują nieco spokojniejsze miejsca, z dala od zgiełku i głośnej muzyki płynącej z nadmorskich tawern, mogą wybrać się na położoną na północ od Matali plażę Kommos. Szeroka, piaszczysta plaża ciągnie się tu niemal aż po horyzont i nawet w sezonie daje trochę więcej wytchnienia. Jest tak rozległa, że każdy znajdzie dla siebie skrawek. Część plaży jest też przeznaczona dla naturystów – ten fragment wybrzeża został przez nich opanowany jeszcze za czasów, gdy w okolicy buszowali hipisi. I tak zostało do dziś!   

Bali

Witajcie w Bali! Taki znak wita przyjezdnych, którzy wybierają się do jednej z nadmorskich wiosek turystycznych na północnym wybrzeżu Krety. Kiedyś była to senna wioska rybacka, ale spokojne wody zatoczki, lazur wody oraz piękne widoki sprawiły, że dziś to popularne miejsce na wypoczynek. Ze względu na swoje położenie – na skalistym wybrzeżu – domy, apartamenty i hotele mają zwartą zabudowę, a każdy skrawek nad wodą przeznaczony został na plażę. Ta jest niewielka, o drobnych kamieniach, usłana leżakami i parasolami. Urokliwa zatoczka w Bali zachęca nie tylko do wypoczynku w promieniach słońca, ale także do uprawiania sportów wodnych. Wypożyczyć można tu kajaki, rowerki wodne czy deski SUP. 

Karavostasi

Położona tuż obok Bali plaża Karavostasi jest jeszcze mniejsza. Przycupnęło przy niej kilka tawern i kawiarni, a leżaki oraz parasole zajmują niemal całą dostępną przestrzeń. Podobnie jak w Bali, tu również można wypożyczyć sprzęty wodne i popływać między zatoczkami. A warto, bo między Bali a Karavostasi jest niewielki zaułek z jaskiniami, do których można dotrzeć tylko od strony wody. Zatoczki są również doskonałym miejscem dla fanów snorkelingu.

Karteros

Położona na wschód od Heraklionu plaża Karteros ciągnie się przez kilka kilometrów. Jest duża szansa, że zobaczycie ją już z okna samolotu – ścieżka podejścia na lotnisko biegnie równolegle do niej! Na szerokiej i piaszczystej plaży każdy znajdzie miejsce dla siebie. Można rozłożyć tu ręcznik czy skorzystać z dostępnych leżaków i parasoli. Na plaży działają też bary, w których można zjeść greckie przysmaki, serwowane są orzeźwiające napoje, a czasem zbyt głośno gra muzyka. Niegdyś Karteros było zapewne ulubionym przez okolicznych mieszkańców miejscem na wypoczynek, o czym świadczą liczne domki letniskowe i przyczepy kempingowe. Wyglądem przypominają one nieco nasze rodzime RODOS. Dziś jest tu już trochę bardziej turystycznie.

Glyka Nera

To prawdziwa perełka na wyspie! Na plażę Glyka Nera można dotrzeć jedynie łódeczką lub podążając szlakiem pieszym. Stateczki Deligiannis Lines kursują między plażą a Loutro oraz Chora Sfakion kilka razy w ciągu dnia, a bilet w jedną stronę kosztuje 4 EUR. Pieszy szlak prowadzi z Chora Sfakion najpierw wzdłuż głównej drogi, by potem zmienić się w kamienistą ścieżkę wzdłuż stromych skał. Ten lekki trekking w pełnym słońcu potrafi dostarczyć emocji! Z jednej strony nad naszymi głowami górują pionowe skały, z drugiej trasa prowadzi niemal nad samym urwiskiem. W niektórych miejscach zamontowane zostały nawet liny, które ułatwiają pokonanie nieco trudniejszych momentów. Widoki? Bezcenne!

Trasa na plażę Glyka Nera nie jest może zbyt wymagająca kondycyjnie, a cały spacer może zająć między 30 a 60 minut (w zależności skąd wyruszamy). Ścieżka od głównej drogi na plażę oznaczona jest czarno-żółtymi znakami. Warto wybrać się na nią w odpowiednich butach. Ścieżka jest głównie kamienista, miejscami są one chybotliwe i nie trudno o niechcianą kontuzję.    

A na miejscu czeka na Was rajski zakątek. Na kamienistej plaży rosną drzewa, a ich cień daje przyjemne wytchnienie w gorące dni. Woda ma niesamowicie turkusowy odcień, aż chce się do niej wskoczyć! Tylko ostrożnie, bo bardzo szybko robi się tutaj głęboko. Co ciekawe, na plaży wybijają źródełka słodkiej wody. Wypływają one spod ziemi, a sama woda jest zdatna do picia. To właśnie im plaża zawdzięcza swoją nazwę. Na jednej ze skał usadowiła się niewielka tawerna, a frappe wypite w takich okolicznościach natury smakuje niepowtarzalnie. Oprócz orzeźwiających napojów, można tu zjeść nieco greckich przysmaków: w menu znajdziemy m.in. lekkie sałatki, souvlaki oraz ryby. 

Glyka Nera to zdecydowanie jedno z najpiękniejszych miejsc, które odwiedziliśmy podczas naszej podróży na Kretę. Nie jest tu łatwo dotrzeć, więc możemy liczyć na nieco bardziej kameralny klimat i niesamowite widoki. Dobrze będą się tu również czuli fani naturyzmu, część plaży przeznaczona jest właśnie dla tych, którzy szukają nieskrępowanego kontaktu z naturą.  

Elafonisi

To miejsce pretenduje do tytułu najpiękniejszej plaży na Krecie. Elafonisi to niewielka wysepka położona w południowej części Krety, połączona z lądem malowniczą laguną. Plaża o tej samej nazwie i charakterystycznym różowym piasku co roku przyciąga rzesze turystów. Piasek, przyjemnie ciepła woda, płytkie dno – to wszystko sprawia, że jest ona chętnie wybieranym miejscem także przez rodziny z dziećmi. Jej niezwykła uroda i popularność – jest wymieniana jako jedna z największych atrakcji na wyspie – powoli staje się też jej przekleństwem. Licznie przybywają tu zarówno turyści indywidualni, jak i zorganizowane wycieczki. Parking w sezonie pęka w szwach i nie jest to miejsce, w których możemy liczyć na relaks w pięknym otoczeniu natury. Może warto wybrać się tu jednak poza szczytem wakacyjnym?

Balos

Elafonisi i Balos wymieniane są jako jedne z najbardziej urokliwych miejsc na Krecie. Turkusowe laguny o krystalicznie czystej wodzie, przyjemny piasek i piękne widoki przyciągają oczywiście jak magnes. Balos nie jest wyjątkiem. Położona na północno-zachodnim krańcu wyspy plaża jest jedną z najbardziej popularnych miejscówek na wyspie. Dotrzeć można tu statkiem z Kissamos lub samochodem, który trzeba zostawić na piaszczystym parkingu i dojść jeszcze pieszo kolejne dwa kilometry. Trud takiej wycieczki wynagradzają widoki na lagunę oraz pobliską wyspę piratów, Gramvousę. Jeśli bardziej cenicie możliwość podziwiania niezwykłego krajobrazu od wypoczynku pod parasolem, to Balos również lepiej odwiedzić poza sezonem. Jest nieco ciszej, spokojniej i choć nie będziecie mieć tego miejsca tylko dla siebie, to na pewno będzie bardziej kameralnie.  

Smaki Krety

Oliwa z oliwek

Grecja jest jednym z największych światowych producentów oliwy z oliwek i to właśnie na Krecie rośnie najwięcej drzewek oliwnych. Porastają one niemal jedną czwartą wyspy! Według tradycji, kiedy rodzi się tu dziecko, rodzice sadzą 14 drzewek oliwnych, które rosną razem z nowo narodzonym członkiem rodziny. Kiedy młody człowiek osiąga dojrzałość, drzewka zaczynają dawać pierwsze dobre owoce. Drzewa oliwne dożywają sędziwego wieku, niektóre z nich mają nawet ponad 1000 lat. A na Krecie rośnie najstarsze takie drzewo w całej Grecji – znajduje się ok. 3 km od wioski Kavousi i liczy sobie już ponad 3250 lat!

W poszukiwaniu tradycyjnych smaków (i nie tylko!) trafiliśmy do Cretan Olive Oil Farm w pobliżu Agios Nikolaos. Cóż za niezwykłe miejsce! Jego historia zaczyna się w latach 90. XX wieku, kiedy niemiecki lekarz, Dr. Schleicher, postanowił zgłębić tu tajemnice kreteńskiej diety i jej wpływu na zdrowie. Wiadomo nie od dziś, że kuchnia grecka uważana jest za jedną z najzdrowszych na świecie! I tak po ponad dwóch latach badań nad lokalnymi tradycjami żywieniowymi powstał jego bestseller. Książka zatytułowana Die sensationelle Kreta-Diät szybko zyskała ogromną popularność i zainspirowała innych do dalszego odkrywania greckiej sztuki kulinarnej. 

Szef kuchni Eckart Witzigmann osobiście przybył na wyspę i przez kolejne miesiące pod czujnym okiem gospodyń domowych pichcił oraz przyrządzał tradycyjne dania kuchni kreteńskiej. Jego dzieło – Kreta kock Buch – z miejsca podbiło serca i podniebienia czytelników, którzy chcąc wiernie przygotowywać posiłki zaczęli szukać opisanych w książce produktów. Tak właśnie w głowach rodziny, która gościła obu panów, zakiełkował pomysł, by stworzyć miejsce, w którym kultywowane będą dawne tradycje. Dziś w Cretan Olive Oil Farm powstają produkty z lokalnych zbiorów: oliwa z oliwek, oliwki, kapary, miody, suszone pomidory, raki… I ruszają stąd dalej w świat!

Cretan Olive Oil Farm zwiedza się indywidualnie, a za wstęp zapłacimy 5 EUR od osoby. Przy wejściu wypożyczamy tablet, który zawiera przewodnik po całym obiekcie. Przy każdym kolejnym punkcie na trasie zwiedzania możemy odsłuchać krótkie wideo, które przybliża nam historię oraz ciekawostki związane z lokalnymi produktami. I tu ukłon w naszą stronę, bo zarówno filmiki, jak i transkrypcja dostępne są w języku polskim. Podczas zwiedzania zapoznamy się m.in. z aromatycznymi ziołami greckimi, zobaczymy, jak suszy się pomidory, dowiemy się, do czego używany jest karob i jak powstaje raki, lokalny mocny trunek. 

Nieco więcej o samej produkcji oliwy z oliwek opowiadają przy jednym stanowisku właściciele i pracownicy farmy. Podczas krótkiej pogadanki (ta prowadzona jest głównie w języku angielskim) prześledzimy drogę od małej oliwki do pełnej smaku butelki oliwy. Dowiemy się, jak rozpoznać dobrą oliwę w sklepie. Zobaczymy też zabytkowe (ale ciągle sprawne!) drewniane maszyny, które służą do wytłaczania oliwy z oliwek. Jedna z nich została zbudowana jeszcze w 1882 roku w niewielkiej wiosce Vrouha. Udało się ją odnaleźć, gdzieś zapomnianą i przenieść pod Agios Nikolaos, gdzie do dziś jest w użytku. Robi wrażenie! 

Po zwiedzaniu farmy, warto udać się do sklepu, gdzie czeka nas mała uczta – goście Cretan Olive Oil Farm mogą posmakować tutejszych wyrobów. Spróbować można tu m.in. kilku rodzajów oliwy z oliwek, nadziewanych oliwek, kaparów, suszonych pomidorów, dżemów, miodów czy raki. Trudno wyjść stąd z pustymi rękami, bo wszystko tak dobrze smakuje! W sklepiku dostępne są również inne wyroby z lokalnych składników: kosmetyki oliwkowe czy drobiazgi wykonane z drewna oliwkowego. 

Miody

O tym, jak ważne dla otaczającego nas świata są pszczoły większość z Was zapewne już wie. Te pracowite owady nie tylko produkują tak lubiany przez nas miód, ale utrzymują równowagę w środowisku. O ich nieocenionej pracy, ale także początkach pszczelarstwa na Krecie można dowiedzieć się więcej w Apithano Honey Museum. Po niewielkim muzeum bezpłatnie oprowadzają nas właściciele. Opowiadają o pszczołach, ich hierarchii w ulu i codziennej pracy. Pokazują, jak wyglądały pierwsze ule i za pomocą jakich narzędzi wydobywano z nich kiedyś miód. Rzucamy też szybko okiem, jak obecnie wygląda taka produkcja, gdyż mieści się tu nowoczesne laboratorium. To jednak ciągle mała rodzinna manufaktura. Stawiają tutaj przede wszystkim na jakość, a nie na ilość. Ogranicza ich oczywiście liczba uli. A te rozstawiają w sezonie w różnych częściach wyspy, dzięki czemu uzyskują różnorodne smaki. 

Wycieczkę kończymy bardzo smakowitym akcentem, bo degustacją tutejszych wyrobów. Nasze podniebienia od razu podbija miód z orzechową nutą, który zresztą zabieramy potem w słoiczku do domu. Przy muzeum działa też bar, w którym można napić się kawy czy spróbować jednego z lokalnych przysmaków: greckiego jogurtu z miodem. Pyszne w swojej prostocie!   

Winnice na Krecie

Wyspę porastają nie tylko drzewa oliwkowe. Kreteńskie pagórki i piękna, słoneczna pogoda sprzyjają również uprawie winorośli. Kreta może pochwalić się swoimi lokalnymi szczepami, a winogrona dojrzewające w greckim słońcu charakteryzują się bogatym smakiem. Na wyspie działa kilkadziesiąt winnic, a większość z nich znaleźć można w północnej oraz środkowej części Krety. Goście są w nich zawsze mile widziani, a oprócz degustacji tutejszych trunków, często mogą oni się dowiedzieć więcej o samej produkcji wina.

Podróżując po Krecie, warto zajrzeć do położonej 25 km na wschód od Retimno Klados Winery. Ta malowniczo położona winnica otoczona jest polami winorośli i drzewkami oliwnymi. Rodzinny biznes prowadzony jest tutaj od 1997 roku, a tradycje winiarskie są przekazywane już kolejnym pokoleniom. Co ciekawe, większość kreteńskich winnic swoją nazwę zawdzięcza właśnie nazwiskom ich właścicieli. Panuje tu taka domowa, rodzinna atmosfera, a sama degustacja odbywa się w urokliwej altanie, z której podziwiać można widok na okolicę. 

Podczas degustacji skosztować można tu pięciu autorskich win – do naszych kieliszków trafiają kolejno trzy białe, jedno różowe i jedno czerwone. O każdym trunku usłyszymy kilka słów: jakich szczepów winogron użyto, gdzie rosną na wyspie oraz jakie aromaty można w nich wyczuć. Po degustacji mamy również możliwość zobaczyć, jak krok po kroku powstaje wino, zajrzeć do tutejszej piwniczki, w której przechowywane są drewniane beczki i oczywiście zakupić butelkę na pamiątkę. Degustacja win z drobną przekąską kosztuje 8 EUR od osoby, za butelkę wody zapłacimy dodatkowo 0,80 EUR. Rezerwując z wyprzedzeniem wizytę w Klados, możemy zamówić też deskę lokalnych serów. Winnica Klados czynna jest od kwietnia do października – na degustację można przyjechać tu od poniedziałku do soboty. W okresie jesienno-zimowym winnica jest otwierana po wcześniejszej rezerwacji.

Będąc w okolicach Heraklionu, zajrzeć warto też do Silva Winery. To kolejna rodzinna winnica, która działa tu od 1998 roku. W eleganckich wnętrzach, pod opieką sommeliera skosztować możemy tutaj kilka rodzajów trunków. Każde wino ma swoją historię, którą możemy usłyszeć przy kolejnych kieliszkach. 

Do wyboru mamy cztery pakiety degustacyjne, a w cenę każdego z nich wliczona jest woda oraz przekąski. W podstawowej ofercie za 8 EUR od osoby spróbujemy trzech win (białego, różowego oraz czerwonego), a w najwyższym do naszych kieliszków trafi ich aż dziewięć. Wykupując jeden z dwóch droższych pakietów, zamówić możemy dodatkowo typowe greckie dania – brzmi jak idealny plan na randkę we dwoje, prawda?

Kreta. Informacje praktyczne

Jak dotrzeć na Kretę?

Loty na Kretę

Na Krecie znajdują się dwa lotniska obsługujące ruch pasażerski – w Chanii oraz w Heraklionie. Do obu tych miast można obecnie dolecieć bezpośrednio z Polski. Wizz Air oferuje loty do Heraklionu z Gdańska, Krakowa oraz Warszawy. Ryanair lata z kolei do Chanii z Gdańska, Krakowa, Poznania, Warszawy-Modlina oraz Wrocławia. My skorzystaliśmy z oferty Wizz Air i na Kretę przylecieliśmy z Gdańska. Lot w jedną stronę trwał ok. 3 godzin, a rejs realizowany był jednym z najnowszych samolotów we flocie przewoźnika, Airbusem A321neo. Taka gratka dla miłośników latania. 

Marzy Wam się podróż na Kretę, ale nie macie czasu i głowy na samodzielnie planowanie? Nie szkodzi! Sprawdźcie gotowe oferty na wakacyjny wypoczynek na Krecie – można znaleźć prawdziwie perełki w naprawdę rozsądnych cenach. A potem tylko zrelaksować się pod greckim słońcem.

Transfer z lotniska

Spod lotniska do Heraklionu odjeżdżają autobusy miejskie. Niebieskie pojazdy oznaczone numerami 5, 6, 8, 10, 11, 12, 15, 17, 19 oraz 31 podążają mniej więcej podobną trasą w stronę centrum miasta. Podróż zajmuje ok. 20-25 minut, a bilet, który kosztuje 2 EUR od osoby można kupić u kierowcy, płacąc gotówką.

Z lotniska do centrum Chanii dojechać można autobusem miejskim KTEL. Podróż trwa ok. 25 minut, a za bilet w jedną stronę zapłacimy 2,30 EUR od osoby. Z lotniska można dotrzeć autobusem również do Rethymno – przejazd zajmuje ok. 1,5 godziny, za bilet w jedną stronę trzeba zapłacić 7,30 EUR. Bilety na przejazdy można zakupić u kierowcy (najlepiej mieć odliczoną gotówkę) lub online. Rozkład jazdy autobusów z obu lotnisk oraz cennik biletów sprawdzić można na stronie przewoźnika KTEL. 

Gdzie nocować na Krecie?

Wybór noclegów na Krecie jest naprawdę szeroki. Decydując się na konkretne miejsce, warto wziąć pod uwagę, czy nastawiamy się bardziej na aktywne zwiedzanie wyspy czy raczej słodkie lenistwo nad brzegiem morza. My preferujemy odkrywanie nowych zakątków i poznawanie lokalnej kultury, więc szukaliśmy takiej miejscówki, która będzie najlepiej nadawała się na bazę wypadową, a jednocześnie będzie oferowała nieco spokoju. Dodatkowo, nasz przylot oraz wylot odbywał się z lotniska w Heraklionie, więc nie chcieliśmy też za bardzo oddalać się od samego portu lotniczego. Noclegów szukaliśmy zatem w najbliższej okolicy Heraklionu, który sam w sobie jest strategicznie, bo mniej więcej pośrodku północnego wybrzeża, położony.

Booking.com

Nasz wybór padł na wioskę Agia Pelagia, oddaloną od Heraklionu o ok. 20 minut jazdy samochodem. Nocleg zarezerwowaliśmy poprzez serwis airbnb, a cały tydzień spędziliśmy w Keramos Villa&Apartments (sprawdź ceny). Obiekt położony jest na wzgórzu, z daleka od zgiełku i hałasu. Na piechotę można stąd dotrzeć w ok. 15-20 minut na plażę Lygaria, a do Agi Pelagi można dojść pieszo w 25 minut. W kilka minut dotrzemy także do sklepu spożywczego, w pobliżu mieści się też wypożyczalnia samochodów oraz biuro turystyczne organizujące wycieczkie po Krecie. Jeśli chcielibyście zatrzymać się w Keramos i tak jak my zwiedzać wyspę, to zdecydowanie przyda Wam się samochód.

Keramos Villa&Apartments oferuje do wynajęcia kilka apartamentów typu studio – największy z nich ma piękny widok na morze i aż 175 m2 powierzchni. My wybraliśmy nieco skromniejszy, ale wygodny apartament dla dwojga – do naszej dyspozycji mieliśmy salon z aneksem kuchennym, łazienkę z prysznicem oraz sypialnię. Śniadania jedliśmy codziennie na tarasie, rozkoszując się widokiem na Agia Pelagię.

Goście Keramos Villa&Apartments mogą korzystać z ogólnodostępnego basenu, strefy do grillowania oraz niewielkiej siłowni. Przestrzeń wokół budynku otacza zieleń, drzewa owocowe, a wieczorami można wsłuchiwać się w prawdziwy koncert w wykonaniu lokalnych świerszczy. Zdecydowanie polecamy!   

Jak poruszać się po Krecie?

Autobusy międzymiastowe

Między największymi miastami i atrakcjami na Krecie kursują autobusy. Trasy oraz rozkład jazdy sprawdzić można na stronie przewoźnika KTEL. Bilety na przejazdy można kupić online lub bezpośrednio u kierowcy. Decydując się na podróżowanie po wyspie autobusami, trzeba bardziej szczegółowo zaplanować wycieczki i dostosować się do rozkładu. O ile między największych miastami kursują one często, tak na mniej popularnych trasach może być ich zaledwie kilka w ciągu dnia.

Wynajem samochodu na Krecie

Kreta to największa grecka wyspa, pełna ciekawych atrakcji i ukrytych perełek. Do wielu z nich trudno dostać się korzystając wyłącznie z komunikacji publicznej, a pełną swobodę w zwiedzaniu zapewni nam jedynie samochód. Auto wypożyczyć można już na lotnisku bądź w jednej z lokalnych wypożyczalni. My skorzystaliśmy z oferty małej wypożyczalni, którą polecił nam nasz gospodarz z airbnb. Za tygodniowy wynajem auta (na początku czerwca), z dodatkowym kierowcą oraz pełnym ubezpieczeniem zapłaciliśmy 225 EUR. Niestety, koszty podróży po Krecie rosną wraz z szybującymi cenami paliwa – za litr benzyny płaciliśmy między 2,42 a 2,50 EUR. 

Drogi na Krecie są w dobrym stanie, choć dominuje na nich południowo-europejski styl jazdy. Kierunkowskazy migają dość rzadko, a jeden pas ruchu spokojnie może pomieścić dwa samochody. Emocji dostarczają też malownicze trasy, które wiją się serpentynami w górę, by potem spektakularnie ostrymi zawijasami prowadzić nad morze. Wprawni kierowcy nie będą mieli z nimi żadnego problemu, a początkujący wystarczy, że nieco zwolnią. Na górskich drogach trzeba dodatkowo uważać się przechadzające się poboczem kozy oraz owce.       

Promy na Krecie

Planując pobyt w południowej części wyspy, skorzystać możemy z oferty lokalnych przewoźników promowych. Stateczki ANENDYK kursują tu między miasteczkami: Chora Sfakion, Loutro, Agia Roumeli, Sougia, Palaiochora oraz Gavdos. Rozkład promów oraz cennik sprawdzić można na ich stronie internetowej.

Kreta. Mapa atrakcji

---

Poznaj inne greckie zakątki! Zaplanuj z nami podróż i odwiedź wyjątkowe wyspy na Morzu Śródziemnym. Więcej inspiracji do greckich podróży szukaj tutaj:

• magiczne Santorini
• kulinarna strona Santorini
• jak zaplanować podróż na Santorini
• rodzinne atrakcje na wyspie Kos
• co warto zobaczyć na Kos
• grecka kuchnia na Kos

---